Mô hình đại học phi lợi nhuận là rất tốt, và tôi sẵn sàng góp tay vào đó bằng trí lực, vật lực (sách vở), tài lực của mình nếu có một trường phi lợi nhuận nào đó ở VN mà tôi tin tưởng, tất nhiên trong điều kiện eo hẹp của tôi.
Trường ĐH Hoa Sen trong những năm gần đây nổi lên là một trường đại học tử tế; các chương trình đào tạo của nó khá bám sát nhu cầu thị trường; hình ảnh nhà trường được coi trọng và đa số sinh viên và giảng viên (tương đối) hài lòng và gắn bó với nó. Đó là công của những người làm ra ngôi trường này cho đến giờ, trong đó tất nhiên có cô HT Bùi Trân Phượng, và cũng còn nhiều người khác nữa, và không thể loại trừ những cổ đông đóng góp thông qua đồng vốn của mình.
Theo dõi vụ Hoa Sen, tôi không thể đồng ý với lập luận rằng: Hoa Sen có được ngày hôm nay là vì nó theo đuổi mô hình phi lợi nhuận. Hoàn toàn không đúng. Đúng ra phải nói: Nó có được ngày hôm nay vì nó là một mô hình kinh doanh thành công, vừa biết làm chuyên môn vừa biết truyền thông và cũng rất giỏi tính toán về tài chính (thu chi) để có lợi nhuận cao. Và tất cả những phần chênh lệch thu chi đó, lâu nay (cho đến ngày nay) đều được chia cho cổ đông ở mức lãi suất cao hơn rất nhiều so với lãi suất ngân hàng, thậm chí nhiều ngành kinh doanh khác.
HT Hoa Sen cho rằng từ khi thành lập đến giờ trường vẫn theo mô hình "phi lợi nhuận", theo tôi là một diễn giải "ngoài văn bản", vì năm 2006 chưa có cơ sở pháp lý để nói "phi lợi nhuận" là như thế nào, và bất kỳ trường nào muốn nói mình là "không vì lợi nhuận" cũng đều được cả (mà trường nào cũng nói như thế, vì tội gì mà nói mình "vì lợi nhuận" cho công chúng ... ghét?)
Gần đây, sau khi có NĐ 141, "đùng một cái" chủ tịch HĐQT và HT Hoa Sen đòi thay đổi mức lãi suất từ mức đang được hưởng sang mức của một trường "phi lợi nhuận" theo quy định mới, ắt sẽ có nhiều người phản đối, chưa thể đồng thuận. Lẽ ra HĐQT và HT Hoa Sen phải hình dung trước là sẽ có những khó khăn, và phải thuyết phục các cổ đông ủng hộ sự thay đổi này. Nếu không có sự đồng thuận, thì vẫn phải giữ mức lãi suất trước đây. Và - TÔI NHẤN MẠNH - nếu vẫn giữ mức lãi suất như cũ, thì mọi việc vẫn thế; Hoa Sen nếu vẫn làm tốt thì vẫn phát triển như thường vì có thay đổi gì đâu? Chẳng phải là với mức lãi suất rất cao đó, Hoa Sen đã phát triển liên tục về số lượng và hình ảnh cho đến hôm nay hay sao?
Vì vậy, tôi mong chúng ta nhìn rõ vấn đề, để thấy rằng vấn đề hiện nay chưa phải là cố gắng xây dựng mô hình phi lợi nhuận ở VN một cách khiên cưỡng, vội vã (vì chưa có đủ điều kiện), mà hãy cố gắng xây dựng những trường vì lợi nhuận nhưng tử tế, cung cấp dịch vụ giáo dục có chất lượng cho mọi người. Phi lợi nhuận đúng nghĩa chỉ có thể xuất phát từ các tổ chức tôn giáo (các trường đại học phi lợi nhuận trên thế giới đa số xuất phát từ nhà thờ và các tổ chức tôn giáo khác), hoặc khi có những chính sách miễn thuế và vinh danh cho các đại gia để khuyến khích hiến tặng cho giáo dục tương tự như ở Mỹ. Còn nếu cứ nóng vội đẩy tới, hoặc từ những người bên trong (như Hoa Sen), hoặc có sự can thiệp từ bên ngoài của nhà nước, thì chắc chắn các trường tư thục còn tiếp tục rối loạn và đánh nhau đến sụp đổ.
Xin góp vài lời chân tình, thẳng thắn của một người suốt đời không biết làm kinh doanh và chỉ mong có được một trường phi lợi nhuận đúng nghĩa, nhưng cũng biết tôn trọng quyền lợi chính đáng của những nhà đầu tư chân chính. Vì nó là lẽ công bằng. Tôi luôn nói với các con tôi: Làm từ thiện thì tốt, nhưng không được làm từ thiện bằng tiền của người khác (trong trường hợp của con cái tôi thì điều đó có nghĩa là: muốn làm từ thiện thì hãy cố gắng kiếm tiền để làm chứ không dùng tiền của cha mẹ).
Vậy, vụ lùm xùm ở Hoa Sen, ngay cả nếu đồng ý với giải trình của HT rằng đó là sự xung đột giữa hai khuynh hướng lợi nhuận và phi lợi nhuận, và hoàn toàn không xét đến những cáo buộc của phía bên kia đối với HT có đúng hay không, lẽ nào không có lỗi (nóng vội và áp đặt) từ phía chủ tịch HĐQT và HT đương nhiệm hay sao?
------------
Xin nói thêm cho rõ: Tôi không nghi ngờ (vì không có lý do hoặc chứng cứ để nghi ngờ) việc cô HT Bùi Trân Phượng thực sự mong muốn Hoa Sen là một trường phi lợi nhuận; tuy nhiên tôi phản đối lập luận rằng vì Hoa Sen là trường theo mô hình phi lợi nhuận nên mới thành công như ngày nay.
Ngoài ra, tôi cho rằng việc ép mọi cổ đông chấp nhận Hoa Sen trở thành "phi lợi nhuận" theo quy định mới (Nghị định 141) là hơi nóng vội khi mọi người chưa sẵn sàng, và nếu cho nó là căn nguyên của mâu thuẫn thì HĐQT và HT cũng có lỗi ít ra là ngang bằng phía bên kia vì đã để cuộc xung đột đã bung ra đến mức hết kiểm soát được như ngày nay.
Tất nhiên, phía còn lại của cuộc tranh chấp này cũng có lỗi, và đúng hơn là dại dột, khi đã bằng mọi giá truất phế chủ tịch HĐQT và HT đương nhiệm khi mọi việc (dường như) đang diễn ra tốt đẹp, vì sự tranh chấp này chỉ làm cho giá trị của trường Hoa Sen bị giảm sút, cũng có nghĩa là họ đáng đánh vào phần lợi nhuận của chính mình (nếu tin rằng họ đang tranh chấp chỉ vì lợi nhuận).
TS. Vũ Thị Phương Anh
Nguồn: https://www.facebook.com/vtpanh/posts/10201629738139068?comment_id=10201630184750233
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét